Bali kaloktah ring dura Negara sangkaning kawentenan budayane. Silih
sinunggil budaya Bali sane katami ngantos mangkin inggih punika kawentenan
basa, sastra, lan aksara Bali. Krama Bali saking nguni sampun nelebang
turmaning sajeroning kauripan setata ngamanggehang basa, sastra, lan aksara
Bali. Pamekas ring Bali, manut ring para janane, basa, sastra, lan, aksara Bali
tan dados kapasahang sareng Agama Hindu druwene. Agama lawan basa, sastra, lan
aksara Bali satmaka keris lawan werangka. Basa, sastra, lan aksara Bali wantah
sarana ngalimbakang Agama, lan Agama wantah sarana ngurip basa, sastra, aksara
Baline. Imba tiosan cihna paiketan Agama lawan basa, sastra, lan aksara Bali
prasida kakantenang ring sajeroning makudang-kudang daging pangajah-ajahan
Agama sampun kasurat antuk basa Bali.
Widang sastra, akeh sastra-sastra Bali sane kasurat ngenenin indik
tutur-tutur sarining Agama, minakadi kidung, geguritan, wirama, miwah sane
tiosan. Yening ring widang aksara, sampun pastika aksara Bali mangge ring
makasamian pemargin Agama. Imba sane saderana inggih punika sasuratan ulap-ulap
ring sajeroning wawangunan. Makasami sasuratan punika embasnyane saking
kawentenan aksara Bali. Nanging ring aab jagat sekadi mangkin, nenten akeh
krama utawi yowana sane kayun nelebin wiadin ngalimbakang tetamian penglingsire
sane marupa basa, sastra, lan aksara Bali punika. Napi mawinan?. Duaning wenten
penampen sane iwang ngenenin indik geguat "Tan wenang aja wera".
Yening kasujatiane, geguat punika wantah piteket ring sang sane pacang utawi
sane sampun nelebang indik sastra, mangda prasida nganutin uger-uger sajeroning
nelebang sastra lan sane pinih mabuat mangda tan kabaosang ring genah sane tan
patut. Punika malih mangda kaanutan ring sang sane kairing mabaosan, inggian
punika sang sane oneng ring sastra sane patut kiring mabaosan, yening tan oneng
sampun majanten matemahan sajeroning babaosan. Yening saderanayang, unteng
geguat punika wantah "geni ambil antuk geni, toya ambil antuk toya".
Silih sinunggil krama sane ledang nelebin indik basa, sastra, lan aksara
Bali, pamekasne ring widang aksara inggih punika I MadeMuliarta. Manut yowana
sane embas ring Desa Biaung, Penebel, Tabanan puniki, nelebin basa, sastra, lan
aksara Bali dahat ageng pikenohnyane, duaning tetamian penglingsire punika
nyiagayang makudang-kudang kaweruhan. Nelebin indik Basa, sepisanan polih
kaweruhan indik aksarannyane, yening nelebin indik aksara, sampun pastika basa
lan sastra prasida kapolihang. Makasami punika pada mapaiketan pantaraning
basa, sastra, lan aksara Bali. Pemargin dane Made Muliarta sajeroning nelebin
aksara Bali ngawit saking kelas 2 SMP melarapan antuk mapauruk nyurat ring
lontar. Dane ngeraosang, nyurat ring lontar ngawinang manah deg-deg lan silih
sinunggil jalaran mayoga. Ngawit saking kelas 2 SMP naler sampun sering
nyarengin pacentokan, minakadi Porsenijar, PKB, miwah sane tiosan. Manut
pangresep dane lontar punika wantah sari-sarining kaweruhan, duaning sane
kasurat wantah unteng-untengnyane.
Ngawit saking sasenengan punika, raris dane ngelanturang nunas ajah-ajah
ring Universitas Pendidikan Ganesha, Fakultas Bahasa dan Seni, Jurusan
Pendidikan Bahasa Bali. Sesampune puput nunas ajah-ajah irika raris dane
nyarengin dados Penyuluh Basa Bali ngawit warsa 2016. Dados Penyuluh Basa Bali
kerasayang manut ring sasenengan dane, duaning prasida nyelehin turmaning
nguningin kawentenan lontar-lontar sane wenten ring sajebag Tabanan pamekasne
ring kecamatan Penebel. Lontar-lontar sane kapanggihin sajeroning pemargi
nyelehin ( identifikasi ) lontar, akehan
sane sampun ten becik nyantos wenten lontar sane sampun remuk. Sajeroning
pemargi nyelehin ( identifikasi ) lan
Ngupapira (Konservasi) lontar dane
naler setata mapawungu atur ring sang sane madue lontar mangda kawacen-wacen,
kaupapira, lan kaupacarain. Tetujone nenten tios mangda daging kaweruhan
sajeroning lontar punika nenten ngantos ical karusak olih nget-nget. Yening
sampun ical, sampun mejanten silih sinunggil kekayaan intelektual sane kadruenang punika ical. Tios ring punika,
dane taler setata nguningayang lontar boya je piranti sane tenget, nanging
lontar wantah cakepan indik kaweruhan sane mabuat pisan. Dane rumasa gargita
pisan duaning makudang-kudang lontar sane sampun kawacen dados anggen geguat
sajeroning kauripan. Dane mapangapti ring para krama mangda sane madue lontar,
digelis kauningayang ring Penyuluh Bahasa Bali sane sampun wenten ring
soang-soang Desa utawi Kelurahan, mangda
prasida kaunggahang ring data pemetaan
lontar lan polih program konservasi.
Para yowana naler kaaptiang mangda nenten ngicen seseleh sane kaon ring basa,
sastra, lan aksara Bali. Duaning Basa Bali naler prasida Go Internasional, prasida dados pakaryan sane ngadakang jinah, sane
pinih mabuat mangda kayun nelebin, melajahin lan ngalimbakang sane kabaos basa
Ibu punika. (Mul)
Dmna bisa nyari Kumpulan salinan lontar bali dan terjemahan versi asli
ReplyDelete